Diệu Nguyệt: Thắp tâm tư thay ánh mặt trời

Kính lễ Ông ngoại trong Pháp,

Vi diệu thay Chánh Pháp từ phương Đông xa xôi đã đi vào vùng đất phương Tây, giống như những hạt giống trong gió rơi nhẹ nhàng trên mặt đất xa lạ. Những lời cổ xưa như lời thì thầm từ những ngọn núi xa xôi, lời nhắc nhở thầm lặng từ những thung lũng vượt thời gian. Chánh Pháp đã vượt qua các lục địa, mang theo kho tàng vô giá của trí tuệ tinh tuý. Giờ đây cánh cửa giải thoát khỏi khổ đau đã mở ra. Chánh Pháp hiển bày, nhẹ nhàng hướng dẫn–nếu chúng ta chịu lắng nghe.

“Con có hiểu Thầy của con đang nói gì không?”–Câu đầu tiên mà Ông ngoại đã nói với đệ tử cháu. Những lời này đã trở thành câu thần chú của con khi con nhẹ nhàng bước đi trên con đường của Đức Thế Tôn. Ngày và đêm trôi nhanh khi Chánh Pháp khắc sâu hơn vào tâm con. Tiếng vọng của vô thường và trí tuệ vĩnh cửu là những hạt giống đã từng được gieo. Bốn Đại dương tràn ngập những dòng chảy trí tuệ. Lời dạy của Ông đã trở thành bề rộng của cuộc sống, của con đường. Ánh sáng được thắp lên từ tâm, chờ đợi để thắp sáng vô số hang động tối tăm.

Sơ Tâm là hạt giống của tất cả sự trở thành. Tuy nhiên, chỉ đến bây giờ con mới hiểu rằng tu tập không phải để trở thành, mà là để hiện thân. Không cần đến những thành tựu hoặc sự tán dương, Ông là hiện thân của Chánh Pháp, như trái đất mang trong mình dòng sông Hằng–chảy trôi với sự đơn giản, mang vác những gánh nặng của người khác, nhưng vẫn tinh khiết trong những phước lạc mà Ông đã xiển dương. Trong dòng chảy này, có sự an toàn và ổn định–sự cam kết sâu sắc đối với con đường, với lời nguyện và với công cuộc chuyển hoá rốt cùng.

Lấp lánh cùng những vì sao, cuộc sống này chỉ là một giấc mộng ngắn ngủi để được lắng nghe. Lắng nghe sâu hơn, con buông bỏ và nuôi dưỡng một tâm hồn không bị gánh nặng bởi kiến thức thế tục. Sơ Tâm là nơi tâm Từ Bi thực sự bắt đầu. Không bị ràng buộc bởi những trói buộc, đời sống của con bây giờ là sự bình yên với ý nghĩa sống.

Khi trái tim con cảm thấy nặng trĩu, con nhớ đến tiếng cười của Ông. Thông qua bệnh và đau, sự nhắc nhở về niềm vui luôn hiện diện trong Ông. “Cuộc sống ngắn ngủi và đôi khi chua chát.”–Ông đã nhìn cuộc sống như nó là, với tất cả những khổ đau vốn dĩ; song, Ông đã dạy con bằng đời sống của Ông: luôn cởi mở, chân thành và tử tế. Với sự nhẫn nại, mỗi khoảnh khắc con chọn sống đúng như Pháp, con mang theo một thế giới của lòng bi mẫn, mang theo tất cả những gì con đã học được và cũng như đang học.

Mỗi khi con đắp y, con cảm thấy phước lạc từ Ông. Y áo không chỉ là những mảnh vải, mà còn là ý nghĩa của Chánh Pháp, của dòng truyền thừa chúng ta và của bao người đi trước mang theo những bài học thiêng liêng. Khi con mặc y áo của người xuất gia, nó không chỉ là một biểu tượng, mà là một cam kết hiện thân của Chánh Pháp mỗi ngày trong từng hơi thở, bước đi với một trái tim rộng mở.
Tri ân Ông đã chỉ cho con, không chỉ bằng lời nói, rằng một ngọn nến đủ để thắp sáng vô số ngọn nến khác. Nguyện của con dẫn dắt sự tu tập của con, và sự tu tập của con là đời sống của con. “Từ tiếng gọi màu đen đất khổ, thắp tâm tư thay ánh mặt trời.” Trong những khoảnh khắc đen tối, con nâng niu những lời này và nhớ rằng trong mỗi chúng ta đều có ánh sáng của tự thân để thắp lên, một phương cách để mang lại sự ấm áp cho những nơi lạnh lẽo nhất trên thế giới.

Được sinh làm người là khó; được nghe Giáo Pháp thậm chí còn khó hơn. Con sẽ không để cơ hội này trôi qua lãng phí. Chỗ nương tựa thật sự không ở nơi những lời hứa xa xôi hay sự bảo vệ từ bên ngoài, mà ở đây trong trái tim, tâm trí và cơ thể được định hình bởi giới luật và Bát Chánh Đạo này. Bất cứ khi nào con học Kinh, con nhớ những lời của Ông, “Pháp là bất động.” Việc học của con không chỉ đơn thuần là học thuộc lòng hay thu thập tinh thần, mà là những trân quý nhất chảy trong dòng sông không bị ràng buộc bởi thời gian và danh-sắc. Trong những dòng chảy của cuộc sống, con sẽ vững vàng, ổn định như núi Tu-di.

Con sẽ thực hiện từng bước, dù nhỏ hay khó khăn, luôn phù hợp với Thánh đạo. Con chấp nhận mọi khó khăn, không bối rối lo lắng và luôn nhớ ánh sáng của tự thân. Cuộc sống của con người thì lộn xộn và vướng víu, bị ràng buộc theo nhiều cách, nhưng con đã được phước lạc để tự do tu tập trong tâm mình dù ở bất cứ nơi đâu. Con sẽ kiên định và không bao giờ dễ duôi trong sự biếng nhác. Những giai đoạn khó khăn là không thể tránh khỏi, và giống như một con sư tử trong vùng hoang dã, bằng lòng can đảm của mình, con sẽ tiếp tục bước tới với phẩm giá và sự cao quý. Sự tu tập của con là ổn định và vì lợi lạc của tất cả chúng sanh.

Con sẽ nỗ lực theo cách tôn vinh đời sống, trí tuệ, tâm yêu thương và lòng từ bi của Ông. Con sẽ là hiện thân của những lời dạy để có lẽ, một ngày nào đó, con có thể chia sẻ một điều gì đó ý nghĩa với người khác. Thật dễ dàng để phán xét trong thế giới này, nhưng giờ đây con thấy rằng điều đó thật vô nghĩa. Thay vào đó, Ông đã dạy con phải sáng suốt. Giống như một cái cây rụng lá vào mùa thu, con trút bỏ những phiền não của mình để như một đoá sen mọc trong bùn, mưa chỉ lăn ra mà không chút bẩn nào dính lại.

Để tôn vinh lời dạy và đời sống của Ông, một lần nữa con nguyện sẽ luôn bước đi trên Thánh Đạo, để trở thành ánh sáng truyền tải những gì mà Ông đã ban tặng cho con bằng sự hoà nhã, khiêm tốn, niềm vui và sự tận tâm. Không còn nô lệ cho những ham muốn, con được tự do. Bước đi trên con đường của ánh trăng, con sẽ là hiện thân của Phật Pháp. Hành động của con sẽ lát đường cho lòng biết ơn mà con cố gắng bày tỏ. Thông qua Thầy của con, con nghe ra lời dạy của Ông, nhìn thấy nụ cười của Ông và kinh nghiệm sự tinh tuý của Ông. Chánh Pháp vẫn tiếp tục.

Với lòng biết ơn và lời nguyện kiên cố, con thành kính đảnh lễ Ông.

Đệ tử cháu,
Diệu Nguyệt

Kindle the Mind in the Place of the Sun

Dearest Grandfather-in-Dharma,

What was once a faraway land brought forth sacred teachings to Western soil, like seeds in the wind, falling softly on unfamiliar ground. Ancient words arrived as whispers from distant mountains, quiet reminders from timeless valleys. The Dharma crossed continents, carrying with it an immeasurable treasure of pure wisdom. Now, suffering has a door to liberation. The Dharma unfolds here, gently guiding us—if only we dare to listen.

“Do you understand what your Teacher is saying?” –The first sentence ever spoken to the grand-disciple. These words became my mantra as I gently tread the Buddha’s path. Day turns quickly into night and night breaks into day as the Dharma etches deeper into my heart. Echoes of impermanence and enduring wisdom are the seeds once sown. The Four Great Oceans flood streams of wisdom that are carried deeply. The teachings became the breadth of life, the path. The light kindled within the mind, awaiting to ignite countless caverns.

The initial mind is the seed of all becoming. Yet it is only now I understand that practice is not to become, but to be. Without the need for gain or praise, you carried the Dharma like the earth carries the Ganges—flowing with simplicity, taking in the burdens of others, yet remaining pure in the blessings you spread. Within this stream, there is safety and steadiness—a deep commitment to the path, to our vows, and to the deep work of transformation.

Twinkling with the stars, this life is but a momentary dream yearning to be heard. Listening deeper, I let go and cultivate a heart unburdened by ordinary knowledge. The beginner’s mind is where true compassion starts. Unbound by attachment, my life now knows peace with purpose.

When my heart feels heavy, I remember your laughter. Through sickness and pain, a reminder of joy was always present in you. “Life is short and sometimes sour.”–you saw life for what it was, with all its suffering, and yet, you taught me through your life to remain open, to stay honest, and always be kind. With each act of patience, every moment that I choose the Dharma, I carry a world of loving-kindness and bring forth all I have learned and am learning.
Every time I don the Kāṣāya, I feel your blessing. The robes are not just pieces of cloth but the significance of the Dharma, our lineage, and countless predecessors carrying forth the sacred lessons. When I wear my robes, it is more than just a symbol; it is a commitment to embody the Dharma every day in every breath, to walk with a heart wide open.
Thank you for showing me, not just speaking words, that one torch is enough to light countless other candles. My vow guides my practice, and my practice is my life. “From the cry of the black soil of suffering, I kindle my mind in the place of the sun.” In moments of darkness, I cradle these words closely and remember that each of us has a light to spark, a way to bring warmth into the world’s coldest places.

To be born a human is rare, to hear the true Dharma is even rarer. I will not let this opportunity slip away. True refuge does not rest in distant promises or external protections, but here in this heart, mind, and body that is shaped with discipline and the Noble Eightfold Path. Whenever I recite the sutras, I remember your words, “The Dharma is immovable.” My studies are not mere recitation or mental collection but the purest treasures flowing in a river that is unbound by time and form. In life’s torrents, I will remain unwavering, steady as Mount Sumeru.

I will take each step, however small or difficult, always in alignment with the Noble Path. I accept any hardship without trepidation and remember to see the light within. Human life is messy and entangling, very binding in many ways, yet I have been blessed to practice freely anywhere within my mind. I will be resolute and never abate into laziness. Difficult times are inevitable, and like a lion in the wilderness, I use my courage to keep going with dignity and nobility. My practice is stable and for the benefit of all beings.

I will strive in a way that honors your life, wisdom, love, and compassion. I will embody the teaching so that perhaps, one day, I might share something meaningful with others. It is easy to have judgment in this world, but now I see that it is senseless. Instead, you taught me to be discerning. Like a tree shedding its leaves in the autumn, I shed my afflictions so that, like a lotus growing in the mud, the rain just rolls off without a taint remaining.

In honor of your teachings and your life, I vow once more always to walk this Noble Path, to become that light that passes on what you have gifted me with gentleness, humility, joy, and devotion. No longer a slave to desire, I am free. Treading the path that follows the moon, I will embody the Buddhadharma. My actions will pave the way for the gratitude I attempt to express. Through my Teacher, I hear your words, see your smile, and experience your essence. The Dharma keeps going.

With the deepest bow of gratitude and resolute vow,

Grand-disciple,
Diệu Nguyệt