Lam Khê: Mùi của hoa sen
Sáng sớm, Thu đã có mặt ở chùa. Cửa chùa rộng mở. Chánh điện đèn đuốc sáng trưng, nhưng không có vẻ gì là chùa đang chuẩn bị làm lễ cả. Đặt bó hoa tươi bên thềm tam cấp, cô cũng ngồi xuống bó gối tựa lưng. Trời chưa sáng hẳn. Gió khuya chớm lạnh. Cảnh vật yên tịnh quá làm hai mắt Thu cứ ríu lại.
Thu vừa thiu thỉu thì có người tới đánh thức. Mở mắt ra, cô ngạc nhiên khi thấy Huân đứng trước mặt. Thu buột miệng kêu lên:
– Huân… bạn ra bao giờ?
– Huân ra quét sân. Sao Thu lại ngồi đây?
Thu ngạc nhiên hỏi lại:
– Chứ… không phải… hôm nay chùa làm lễ… xuống tóc cho Huân sao? Thu nghe nhỏ Nga nói.
– Đúng rồi. Nhưng tới tám giờ mới hành lễ. Còn phải đợi ba má và anh chị Huân tới đầy đủ. Lễ xuất gia cũng đơn giản thôi. Sau đó mời mọi người cùng thọ trai luôn.
– Chắc là vui lắm hả Huân? – Thu cúi mặt hỏi khẽ.
Luân gật đầu:
– Vui lắm. Ngày đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong đời mình mà. À! Thu vào nhà khách nằm nghỉ một chút nhé. Vì sợ làm phiền các bạn, nên Huân không dám mời. Nhưng các bạn tới đông, Huân vui lắm.
Nghe Huân nói, Thu cau mày trách nhẹ:
– Ngày quan trọng của đời mình thì phải cho bạn bè biết chứ… sao lại phiền.
Huân vội chuyển hướng:
– Thu đến chùa sớm quá…
Thu ngượng ngùng đứng lên:
– Vì Thu quên hỏi giờ làm lễ. Thu chỉ đến chúc mừng Huân một chút thôi. Sáng nay Thu bận. Hơn nữa, Thu là người ngoại giáo…
Huân ngắt lời bạn:
– Thu lại nói vậy nữa rồi. Mình là bạn học mà. Còn đóa sen này là của Thu à?
Thu ấp úng:
– Là vì… ngày xuất gia của Huân, Thu không biết tặng gì, nên mua bó hoa này.
Huân cười lớn:
– Ồ! Tặng một bó sen lớn cho ngày xuất gia. Huân cám ơn Thu nhiều lắm. Bạn bè nghĩ đến nhau là quý rồi. Thôi để Huân đem hoa vào chưng trên bàn Phật. Ngày lễ xuất gia mà có nhiều hoa sen cúng Phật thì phước báo vô cùng. Cầu Phật gia hộ cho Thu luôn được mạnh khỏe an vui.
Hai má Thu đỏ bừng. Chẳng hiểu Huân nghĩ gì mà lại cười nói vô tư đến vậy. Bạn bè tưởng đến nhau dù một bó hoa cũng là nghĩa tình, sao lại đi cười nhạo người ta chứ. Nhớ có lần nghe Huân nói thích hoa sen cơ mà. Nghĩ lui nghĩ tới, Thu thấy mình thật ngớ ngẩn. Cô giận mình, giận Huân và giận luôn cả đám bạn. Đến tối hôm qua nhỏ Nga mới gọi điện cho biết.
– Này Thu, ngày mai Huân xuống tóc rồi đó. Bọn mình sẽ đến chùa chúc mừng. Thu có đi không?
– Có nghe Huân… thông báo gì đâu. Đi mừng lễ xuống tóc, vậy mình có phải tặng quà?
– Đến cửa chùa là tùy tâm tùy hỷ. Bọn mình đã hùn nhau mua một món quà rồi. Vì nghĩ Thu là bạn thân của Huân nên…
Thu thấy phật lòng. Là bạn thân vậy mà ngày Huân bước vào chùa, rồi bây giờ sắp xuất gia, Thu cũng chỉ nghe người khác nói lại. Người bạn thân suốt bao nhiêu năm ấy… đã không muốn mời Thu. Vậy cô đến đó làm gì.
Thu giận dỗi không muốn đi. Nhưng sáng nay, cô dậy sớm và quyết định tới chùa. Thu muốn đến gặp Huân để hỏi vài điều. Lúc dừng xe ngang hàng hoa tươi, cô dừng lại thờ thẫn ngắm nhìn. Còn sớm vậy mà chợ hoa đã đông đúc. Có vài bóng tu sĩ lui tới hỏi mua hoa. Thu nghe người ta nói hôm nay là ngày lễ vía gì đó.
À! – Thu nói thầm “Mua hoa chúc phúc cho bạn cũng có ý nghĩa lắm đây. Nhưng mà… tặng hoa gì bây giờ. Hoa hồng thì không được rồi. Hoa cúc, hoa lan, hay hoa cẩm chướng?
– Cháu mua dùm bà bó hoa đi. Hoa sen cúng Phật tốt lắm. Sen mới hái chiều qua, còn tươi rói. – Một bà lão tay ôm bó sen to tướng vừa bước tới. Những búp sen trắng hồng cứ chập chờn mời gọi. Thu chớp mắt nghĩ nhanh “Mình mua bó sen này tặng Huân vậy.” Không hiểu hoa sen có ý nghĩa gì cho ngày xuất gia, nhưng Thu biết chắc là Huân rất thích hoa sen. “Hoa sen dù sanh ra giữa chốn đầm lầy, vẫn giữ được vẻ thanh cao tinh khiết. Hoa sen mang biểu tượng cho một đời sống thanh cao thoát tục.” Huân đã nói câu ấy biết bao lần. Những lần Thu theo Huân đến cửa chùa ngồi ngắm sen nở giữa trưa hè nắng gió.
***
Lâu quá không gặp. Không biết Huân lúc này thế nào?
Những lúc ngồi một mình, Thu thường suy tưởng vẩn vơ là vậy. Từ buổi sớm gặp Huân nơi sân chùa, thấm thoát đã hơn mười năm. Với ngần ấy thời gian, Thu chưa một lần gặp lại bạn. Cũng nghe nói Huân tu ở chùa này chùa kia. Cũng chạnh lòng nhớ về khoảng thời niên thiếu. Nhưng một nỗi mặc cảm vô cớ nào đó cứ ngăn Thu lại. “Người ta nay đã là người xuất gia nơi cửa chùa, mình tìm đến làm gì. Nếu bất ngờ gặp Huân, không biết có nhận ra không nữa. Mà Huân chắc gì còn nhớ đến cô bạn ngớ ngẩn hay hờn dỗi ngày nào!”
Thời gian là một dòng chảy liên tục. Cuộc sống mỗi ngày là một sự đổi thay tiếp nối. Cái quá khứ mù xa ấy, thỉnh thoảng lại hiện về trong tâm trí Thu như để nhắc nhở bao điều. Lòng người dù còn vương vấn, nhưng cảnh vật đã khác xưa. Bạn bè thân quen lâu ngày có gặp cũng chỉ kịp chuyện trò thăm hỏi đôi câu. Ai cũng có cuộc sống riêng tư để lo toan bận rộn. Chỉ có Huân là đi con đường khác biệt. Con đường ấy hẳn cũng trải qua nhiều bước chông gai thử thách, nhưng chắc chắn là không còn bị cuốn hút trong vòng danh lợi bon chen tất bật.
Mùa hạ về…. Mùa sen nở rộ. Lần đầu tiên trở về thăm ngôi chùa quê suốt bao năm xa vắng, Thu ngỡ người ta đang tổ chức lễ hội hoa sen hết sức trang nghiêm trịnh trọng. Ở vùng này, dân làng chuyên nghề trồng sen. Sen không chỉ đua nở trong chốn cửa thiền, mà cả thôn xóm, nhà nhà đều có ao đầm thả sen. Bây giờ, những ngày lễ hội người ta còn hái hoa mang tới tận cổng chùa chào mời bán cho khách thập phương vãng cảnh. Phật tử đến chùa nghe pháp, ai cũng hoan hỷ với cành sen dâng lên cúng Phật. Một việc làm thể hiện niềm kính ngưỡng sâu xa. Cảnh tượng ấy đập vào mắt Thu bao điều thú vị bâng khuâng.
Từ ngày Huân xuất gia. Kỷ niệm tuổi học trò cũng dần quên lãng. Rồi Thu lập gia đình. Nhà chồng Thu cũng là Phật tử, nên Thu lại có dịp theo mẹ chồng đi chùa nghe pháp. Ngày rằm lễ, Thu lại thích mua hoa sen về chưng cúng bàn Phật. Chồng và hai cô con gái nhỏ của Thu cũng lây nhiễm sự yêu thích đó. Dường như có một cơ duyên nào đó mà Thu chưa rõ lắm. Thu đến chùa chỉ vì lòng còn ngưỡng mộ chút hương xưa. Hương của một loài hoa thanh cao bất nhiễm.
… Hè năm nay, Thu đưa các con về quê. Miền quê yên tịnh với những con đường đất bụi mù với bạt ngàn ao sen đầm lầy nước đọng. Điều Thu không ngờ là ngôi chùa cổ, đã trở thành một tu viện khang trang bề thế.
– Chùa được xây dựng lại từ khi thầy Phước Liên về trụ trì. Bây giờ chùa không chỉ là nơi tu tập của quý thầy và Phật tử trong vùng, mà còn là danh lam nổi tiếng của làng mình nữa.
Thu càng bất ngờ hơn khi nghe mọi người thông báo:
– Thầy Phước Liên chính là cậu Huân bạn học của cô đấy mà. Nay đã lên tới chức Đại Đức, Thượng Tọa gì rồi. Có thầy về, chùa sung túc hẳn lên. Hằng tháng thầy tổ chức khóa tu niệm Phật. Mỗi tuần đều có giảng pháp. Phật tử các nơi về đông lắm. Thanh niên trong xóm mình những ngày nghỉ cũng rủ nhau đi chùa tụng kinh, nghe pháp, làm công quả…
Cuối tuần Thu đến chùa. Cảnh vật thay đổi hay bởi cõi lòng Thu đã trở nên xa lạ với tất cả. Di tích ngôi chùa cổ chỉ còn lại góc ao sen nhỏ. Nhưng hồ sen đã mất đi vẻ hoang sơ yên ả. Hoa nở đầy, mà sắc không còn tươi thắm vì thiếu ánh nắng. Xung quanh hồ, nhà chùa cho xây bờ kè. Một hàng liễu rũ và những cây bàng cao tỏa bóng xuống những chiếc băng đá đặt quanh đó để du khách ngồi nghỉ chân ngắm cảnh. Mọi thứ đều toát lên nhiều màu sắc và ý tưởng mới. Sân chùa tấp nập khách hành hương. Những cô gái trẻ tay cầm những bông sen, miệng luôn nở nụ cười mời khách. Một hình ảnh cũng rất khác lạ đối với miền quê xa xôi này…
– Mẹ! Mua hoa cúng Phật!
Tiếng đứa con gái nhỏ thủ thỉ bên tai. Thu quay lại mỉm cười với con rồi mua hai búp sen hồng còn nụ.
– Một bông cho mẹ nữa chứ.
– À! Hai con vào chùa dâng hoa cúng Phật. Mẹ ngồi ngoài này đợi.
Hai cô gái nhỏ cầm hai búp sen hớn hở đi về hướng chánh điện. Ngang qua đài Quan Âm, chúng dừng lại. Có vị thầy đang đi tới. Hai đứa trẻ đứng nhìn rồi bất thần bước tới thưa:
– Chúng con xin cúng dường sư phụ nhánh hoa sen.
Vị thầy dừng lại mỉm cười xoa đầu cô nhỏ:
– Các con ngoan lắm. Biết đi chùa lễ Phật, lại cúng dường hoa cho thầy. Cúng dường hoa sẽ có nhiều phước tướng, học giỏi thông minh. À! Các con chắc là từ thành phố ra?
Đứa bé quay lại chỉ:
– Dạ … chúng con đi với mẹ .
Thu bước tới cúi chào, bỗng khựng lại. Vị thầy ngước nhìn rồi khẽ kêu lên:
– Thu… Có phải Thu đấy không? Bao nhiêu năm rồi, Thu mới trở về thăm quê.
Thu lúng túng. Cô không biết xưng hô thế nào với người bạn học trong màu áo thầy tu khả kính. Giây phút bỡ ngỡ trôi qua, Thu lí nhí đáp:
– Dạ… vâng. Thu không biết là thầy đã về đây và đang trụ trì ngôi chùa này.
– Mấy năm qua, những bạn học cũ trở về đều lui tới chùa. Mọi người luôn hỏi thăm Thu. Dường như Thu không muốn gặp lại bạn bè thì phải.
Thu lắc đầu trầm giọng:
– Thầy mà cũng nghĩ vậy. Ngày trước Thu có hơi ngại ngần, chứ bây giờ tư tưởng thông thoáng hơn rồi. Dầu sao thì Thu cũng đã trở về, gặp lại thầy. Có hơi bất ngờ, nhưng thật thú vị.
Thu chợt im lặng, ngắm nhìn mấy búp sen trên tay thầy rồi thẩn thờ nói:
– Đây có phải là nhân duyên kỳ ngộ mà giáo lý nhà Phật nói đến không thầy? Đáng lý ra… Thu phải gọi là thầy và xưng con mới đúng phép.
Vị thầy cười lớn. Giọng cười sảng khoái của Huân ngày nào:
– Thu bây giờ quả là có khác. Hẳn đã trở thành một tín nữ thuần thành mất rồi. Dù đạo đời có khác, song chúng ta vẫn là bạn bè, xưng hô thế nào cũng được mà. À! Hai cháu bé… dường như chúng cũng thích gieo thiện căn nơi cửa chùa. Chắc là có cơ duyên nào đó.
Thu cười:
– Chúng thấm nhuần đạo pháp từ trong bụng mẹ mà. Hồi mang thai, Thu hay theo mẹ chồng đi chùa cầu nguyện, cũng ăn chay. Lúc đầu Thu chỉ muốn tìm hiểu cơ duyên nào đã khiến Huân, người bạn học lại ưa thích đi chùa, rời bỏ tất cả tương lai sự nghiệp để xuất gia, sống đời khắc khổ đạm bạc. Thu có xem qua kinh điển nhà Phật, cứ thế mà thấm dần hồi nào không biết. Có con rồi càng thích đi chùa nghe pháp.
Vị thầy có vẻ thích thú, hóm hĩnh ngắt lời:
– Và Thu còn mua cả bó hoa sen lớn đến chùa cúng Phật, nên các cháu bây giờ cũng thích cúng hoa.
– Thầy lại chế nhạo nữa rồi. Chính nhờ bó sen chúc mừng người bạn xuất gia ngày ấy, mà Thu có cái nhìn khác hơn. Sau bao năm, Thu mới có dịp về thăm ngôi chùa cũ. Và thật vui khi biết người bạn học nay đã là một nhà sư đầy tâm huyết với đạo pháp quê nhà, lại là một giảng sư tiếng tăm khắp vùng…
– Mô Phật! Nghe nữ thí chủ nói mà bần đạo thêm hổ thẹn. Bần đạo chỉ mong làm hết trọng trách của một sứ giả Như Lai, chứ có gì gọi là to tát tiếng tăm. Nơi nào đạo pháp nhân sinh cần thì mình đến. Với quê hương, chùa Tổ càng phải tỏ lòng tri ân báo đáp.
– Thầy nói vậy chứ, mới mấy năm… từ ngôi chùa quê vắng vẻ đã trở thành một tu viện to lớn. Phật tử những nơi xa xôi còn tìm đến nghe pháp, chiêm bái, hết lòng ngưỡng mộ tôn kính.
– Cũng do cơ duyên đưa đẩy thôi. Ngôi chùa hư mục đã lâu. Mới đầu tính sửa sang lại đôi chút. Nhưng rồi mọi việc cứ tuần tự diễn như được sắp đặt đâu đó. Chốn Già Lam tôn trí nhiều thắng cảnh. Phật tử đến chiêm bái. Dân làng cũng tới chùa bán hoa cho du khách cúng dường lễ Phật. Kẻ mua người bán đều hoan hỷ lợi lạc.
Thu nhìn ra hồ sen, ánh mắt trở nên đăm chiêu tư lự:
– Hồ sen của chùa bây giờ có tráng lệ hơn, nhưng hoa không còn nhiều và cũng mất đi vẻ tươi thắm rạng rỡ.
– Đó là cảm nhận của người đi xa mới trở về. Ai chẳng bồi hồi vì những thay đổi trong cuộc sống. Cuộc đời vốn dĩ vô thường, mỗi sát na là một sự biến đổi khôn lường. Con người hay cảnh vật cũng vậy thôi. Thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp cũng đáng để chúng ta đón nhận lắm chứ. Hoa sen không còn nhiều, sắc không rạng rỡ, nhưng vào những buổi trưa hè, hương sen vẫn ngào ngạt lan xa. Hương sen không vì sự thay đổi của thời gian không gian mà mất đi mùi vị thanh tao vốn có.
– Dạ… Vâng. Bạch thầy… (Thu nghiêm nghị nói), Thu đã nghe mùi hương ấy từ hồi theo bạn đến chùa ngắm hoa học bài. Và đến tận bây giờ, mùi hương sen vẫn không hề bay mất.
Thầy đưa ngẩng lên nhìn trời rồi vội nói:
– Mô Phật. Sắp đến giờ thuyết pháp rồi. Xin mời thí chủ vào giảng đường nghe pháp. À! Hai cháu bé. Sư phụ mang hai bông hoa này vào cắm trên bàn Phật và chú nguyện phước lạc cho các con. Mà các con có nghe sự tích về Tiên nhân Thiện Tuệ chưa? Tiên nhân Thiện Tuệ là tiền thân của Phật Thích Ca đấy. Thiện Tuệ cũng từ bỏ ngai vàng, tìm đường xuất gia học đạo. Trên đường đi, Thiện Tuệ mang hết số vàng bạc đem theo định sẽ cúng dường Phật, để mua năm đóa sen đến tung hoa hiến Phật. Sau đó ngài được Phật Nhiên Đăng thọ ký thành Phật trong tương lai.
Hai cô bé tròn xoe mắt nghe thầy nói. Cô chị vội vàng lên tiếng:
– Thầy là bạn của mẹ con à. Mà con không thích làm Phật đâu. Con chỉ thích ở nhà với mẹ thôi.
Vị thầy bật cười:
– Nếu con thành Phật, trở về độ cho mẹ, chẳng là hay hơn sao? Nhưng đó là chuyện tiền thân của Phật. Các con hiện đời biết gieo hạt giống lành, chắc chắn sẽ gặt hái nhiều quả thiện về sau.
Ánh nắng lên cao. Thời pháp bắt đầu. Cảnh vật hòa cùng lòng người trở về… chợt bừng lên những sắc màu tươi vui rạng rỡ. Sen bên hồ cũng nhẹ nhàng lan tỏa chút sắc hương dâng hiến cho đời.